Na początku lutego br. Centrum Ochrony Mokradeł zorganizowało warsztaty pn. “Jak skutecznie chronić i odtwarzać siedliska i gatunki mokradłowe w Polsce”, w których uczestniczyli m.in. przedstawiciele prawie wszystkich Regionalnych Dyrekcji Ochrony Środowiska oraz Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska. Wnioski ze spotkania będą podstawą do dalszych rozmów z decydentami nt. koniecznych zmian legislacyjnych.
Podczas dwudniowych warsztatów udało się poruszyć szereg teoretycznych i praktycznych zagadnień związanych z ochroną obszarów wodno-błotnych i ich specyfiką. Z jednej strony omówiono bariery prawne, instytucjonalne i techniczne, spowalniające wdrażanie w Polsce ochrony i odtwarzania siedlisk i gatunków chronionych, z drugiej strony wymieniono się dobrymi praktykami i pozytywnymi przykładami skutecznego zatrzymywania wody na torfowiskach.
Zajęcia poprowadzili eksperci-praktycy z Centrum Ochrony Mokradeł i Klubu Przyrodników, z których każdy wniósł inną perspektywę do omawianych problemów. Wagę takiego kompleksowego podejścia podkreśliła Urszula Biereżnoj-Bazille z Centrum Ochrony Mokradeł: “Polskie torfowiska pilnie potrzebują wstrzymania inwestycji odwadniających, które dzieją się w ich bliższym i dalszym otoczeniu. To konieczne dla zachowania ich walorów przyrodniczych. Tego typu ochrona nie jest możliwa, jeśli nie odbywa się na wielu płaszczyznach”.
Najważniejszym elementem spotkania były dyskusje, podczas których przedstawiciele poszczególnych urzędów i organizacji mogli podzielić się zarówno przykładami porażek w ochronie mokradeł, z których możemy się uczyć, jak i wymienić sukcesami, z których można i należy czerpać wzorce na przyszłość. Wydarzenie pozwoliło uczestnikom i uczestniczkom nie tylko na zdobycie dodatkowej, szczegółowej wiedzy nt. ochrony mokradeł, ale też na nawiązanie kontaktów, które w przyszłości zaowocują lepszym przepływem informacji i współpracą. Zdaniem Moniki Sadowskiej z Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Krakowie: “Dzięki warsztatom można było się przekonać, jak wiele i wielu z nas kocha przyrodę i o nią walczy“.
Wymiernym efektem warsztatów jest dokument z ich podsumowaniem i rekomendacjami. Odnosi się on zarówno bezpośrednio do metod ochrony torfowisk (w tym ich monitoringu), jak i aspektów formalnych, administracyjnych, techniczno-organizacyjnych czy związanych z finansowaniem. W drugiej części dokumentu zawarte zostały postulaty dotyczące zagadnień prawnych i potrzebnych zmian legislacyjnych. Z doświadczenia uczestników warsztatów wynika, że wiele rozwiązań prawnych nie jest odpowiednio egzekwowanych: “Gdy dochodzi do złamania przepisów, ich egzekucja praktycznie nie istnieje. Jeśli sprawca w ogóle trafi do sądu, to kary, o ile zasądzane, są śmiesznie niskie. Społeczeństwo dostaje informację, że łamanie przepisów z zakresu ochrony przyrody nosi znamiona niskiej szkodliwości społecznej”, komentuje Monika Sadowska z RDOŚ w Krakowie.
“W najbliższym czasie planujemy zainteresować kierownictwo kluczowych instytucji państwowych, przede wszystkim Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska, zidentyfikowanymi w trakcie warsztatów problemami. Zależy nam na wspólnym opracowaniu sposobów ich rozwiązania, zaczynając od tych wyzwań, z którymi najszybciej i najskuteczniej można się zmierzyć. Gorąco liczymy na pozytywną współpracę dla dobra rodzimej przyrody!”, podsumowuje Jan Kucharzyk z Centrum Ochrony Mokradeł.
Fot.: Torfowisko w Starym Stręczynie na Lubelszczyźnie, stan z maja 2023 r. Dalszej degradacji tego obiektu nie udało się zapobiec, do czego przyczyniły się m.in. problemy zidentyfikowane w trakcie warsztatów. Fot. Jan Kucharzyk