Rozliczne media alarmują o zjawisku suszy hydrologicznej w województwie łódzkim. Wysychają rzeki (np. Giełzówka pod Dębą Opoczyńską), w starorzeczach i stawach pojawia się dno co grozi śmiercią ryb podczas zimy, rolnicy mają problemy z obsianiem pól zbożami ozimymi, a na stronach internetowych Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej pojawił się poważny tekst o dość tragicznej sytuacji hydrologicznej na dolnej Pilicy. Utrzymuje się tam od dłuższego czasu przepływ poniżej średniego niskiego. Jest to tym bardziej niepokojące, że dolina dolnej Pilicy jest tylko jednym z 3 miejsc w Polsce o tak dużych niedoborach wody.
W kontekście tym poważne obawy i zastrzeżenia przyrodników, budzi fakt prowadzonych od dłuższego czasu robót osuszających tzw. Błota Brudzewickie w gminie Poświętne. Wielki kompleks łąk położony na pograniczu woj. łódzkiego i mazowieckiego powstał w wyniku osuszenia torfowisk w latach 60. i 70. Przed okresem tym, Błota Brudzewickie były ostoją dla lęgowych dzikich gęsi, batalionów, rycyków i kulików wielkich. Po pracach melioracyjnych populacje zagrożonych wielu gatunków roślin i ptaków niestety wyginęły. Stan przyrody zaczął poprawiać się w latach 90. kiedy na powrót błota stały się ostoją dla ptaków wodno-błotnych (min. dla zagrożonego w skali światowej derkacza). Niestety, w ostatnich latach znów nasilają się wadliwie prowadzone roboty melioracyjne nakierowane tylko na osuszenie terenu co przy zjawisku suszy jest niedopuszczalne! W czasie czyszczenia rowów zapomniano bowiem o zbudowaniu zastawek zatrzymujących wodę w czasie suszy czy remontach istniejących. Kosztem wielkich nakładów ponoszonych przez Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych, pozbyto się wody co doprowadziło do zmniejszonego plonowania łąk oraz paradoksalnie do zwiększonego zagrożenia powodziowego w dolinie Kielecznicy, która odwadnia teren. Wystarczy teraz intensywny deszcz na łąkach aby niezretencjonowana woda zalała Różannę czy Łęgonice w woj. mazowieckim. Oczywiście o rachunku strat w przypadku populacji niezwykle cennych ptaków czy roślin nikt nie pomyślał. Prace takie są sprzeczne z wieloma aktami prawnymi krajowymi i unijnymi, naruszają np. Ramową Dyrektywę Wodną, polskie Prawo wodne czy Ustawę o ochronie przyrody. Trzeba pamiętać, że teren Błot Brudzewickich leży w otulinie Spalskiego Parku Krajobrazowego, w obrębie ostoi sieci NATURA 2000 pod nazwą Dolina Pilicy oraz na obszarze strefy priorytetowej programu rolno-środowiskowego. Wszystkie te uwarunkowania każą roztropnie i przemyślanie prowadzić wszelkie działania gospodarcze, melioracyjne tak aby zachować zasadę zrównoważonego rozwoju. Niestety, decydenci od spraw melioracyjnych i hydrotechnicznych, poprzez swoje posunięcia wpisują się jedynie w klimat minionej epoki, kiedy to nie zważając na zasoby przyrodnicze i dobro gatunków, lano beton i „uproduktywniano” mokradła, torfowiska i meandrujące rzeki.
Jacek Tabor
Spalski Park Krajobrazowy